ADHD u dorosłych
Masz problem z wydajnością w pracy, utrzymaniem porządku w mieszkaniu i ciągle czegoś zapominasz? To mogą być objawy ADHD. Dowiedz się, jak je właściwie zdiagnozować.
Z ADHD się wyrasta. To wyłącznie choroba dzieci. ADHD to wymówka dla lenistwa, braku pracowitości i chęci „wzięcia się za siebie”. To nie jest prawdziwa choroba. Na temat ADHD krąży wiele mitów. Na szczęście ostatnio mówi się o nim coraz więcej, zwłaszcza w kontekście dorosłych. Zacznijmy od tego co to jest ADHD? Według definicji, to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. ADHD wpływa na korę przedczołową w mózgu, która kontroluje uwagę i organizację, oraz na układ limbiczny, który reguluje Twoje emocje, wspomnienia, funkcje autonomiczne i reakcje. Mózgi osób z ADHD mają zdecydowanie niższy poziom noradrenaliny, neuroprzekaźnika, który pomaga kontrolować ośrodek przyjemności i nagrody w mózgu. Stąd biorą się wszystkie nieprzyjemne objawy, które możesz odczuwać.
Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że nawet 10% dorosłych może mieć ADHD, ale tylko co dziesiąty z nich jest zdiagnozowany i leczony. Dla porównania, wśród dzieci te liczby wyglądają o wiele lepiej. Aż 12 % dzieci cierpi na ADHD i 90 % z nich otrzymuje potrzebną pomoc. A to dlatego że u dzieci, zwłaszcza chłopców, objawy są łatwiejsze do zdiagnozowania. To zazwyczaj problemy w nauce, problemy z koncentracją, nadpobudliwość, impulsywność.
Czy to ADHD czy może coś innego?
ADHD u dorosłych jest ostatnio super modnym tematem. Między innymi za sprawą Tik Toka, gdzie hasztag #ADHD bije rekordy popularności. Mimo, że to dobry sposób zasygnalizowania, jak powszechnym problemem jest ADHD u dorosłych, jeśli chcesz sprawdzisz, czy faktycznie na nie cierpisz, udaj się na konsultację do specjalisty. A gdzie najlepiej udać się po diagnozę? Do psychologa, który zajmuje się diagnozą lub psychiatry. To ważne, ponieważ podobne objawy jak ADHD powodują też inne schorzenia, takie jak na przykład zaburzenia lękowe, depresja czy nawet zaburzenia tarczycy.
ADHD u dorosłych – objawy i jak je rozpoznać
Jeszcze jakiś czas temu na ADHD lekarze patrzyli stereotypowo i skupiali się głównie na „nadpobudliwości”. A jak się okazuje, u dorosłych, zwłaszcza kobiet, problemy dotyczą jednak głównie koncentracji. Pewnie nawet gdy sama czytasz „osoba z ADHD”, pierwsze, co pojawia Ci się przed oczami, to impulsywny, nadpobudliwy chłopiec, który przeszkadza w prowadzeniu lekcji. Kobiety i dziewczynki, w przeciwieństwie do chłopców niekoniecznie są hiperaktywne i impulsywne, częściej mają za to problemy z koncentracją i uwagą. Właśnie dlatego ADHD jest u kobiet wykrywane dwa razy rzadziej, niż u mężczyzn.
W szkole ciężko było Ci się skupić na lekcjach i miałaś problem z zapamiętywaniem nowych rzeczy? Powodem może być właśnie ADHD.
Problemy, które pojawiają się w dorosłym życiu i mogą je sygnalizować to:
– problemy z produktywnością i wywiązywaniem się na czas z zadań w pracy.
– problemy z pamięcią – zapominanie kluczy, telefonu czy kupienia czegoś potrzebnego.
– problemy z organizacją czasu i przestrzeni – masz problem z zachowaniem porządku w domu czy na biurku w pracy albo często się spóźniasz.
Eksperci zaznaczają, że o ADHD możemy mówić wtedy, gdy te problemy odbijają się na dwóch z trzech stref Twojego życia: domu, związku czy pracy.
Dorośli z ADHD mogą też łatwiej wpadać w gniew, mieć huśtawki nastroju, skłonność do nadmiernego przejmowania się, trudność z dłuższym skupieniem nad jedną rzeczą czy rozmową oraz napady lęku. Dlatego też może się okazać, że podłożem depresji, czy zaburzeń lękowych może być właśnie ADHD.
Diagnoza ADHD u osoby dorosłej
Jednym z najpowszechniej używanych w Polsce kwestionariuszy do diagnozy ADHD jest test DIVA, który powinien być przeprowadzany pod okiem specjalisty. W Poradni MeWell diagnostyką ADHD u osób dorosłych zajmuje się psycholog Paulina Pietrzak.
Jeśli chodzi o same objawy ADHD, które omawiane są podczas testu, ważne jest to, czy pojawiły się przed 12 rokiem życia. Bo o ile ADHD może być zdiagnozowane u Ciebie dopiero teraz, jego pierwsze sygnały zawsze pojawiają się we wczesnym dzieciństwie. Mogły być jednak wtedy błędnie interpretowane lub niezauważone przez rodziców czy nauczycieli.
Leczenie ADHD u dorosłych
Jeśli objawy ADHD mocno komplikują Ci funkcjonowanie w życiu codziennym, wtedy możesz sięgnąć po farmakoterapię odpowiednio dobraną przez lekarza psychiatrę. Stosuje się wtedy najczęściej dwie grupy leków, z czego najpopularniejsze są leki psychostymulujące. Sprawiają one, że kora przedczołowa lepiej kontroluje impulsy, które do niej docierają. Powoduje to wydzielanie większej ilości neuroprzekaźnika dopaminy, co pomaga kontrolować zachowanie. Łatwiej jest też się skoncentrować. Drugą grupą stosowanych leków są inhibitory noradrenaliny.
Jeśli problemy z ADHD nie są jednak nasilone i drastycznie nie utrudniają Ci życia, często pierwszym narzędziem jest psychoterapia. W tym przypadku bardzo dobre efekty przynosi terapia behawioralna, która uczy rozpoznawać konkretne problemy w przebiegu ADHD, zaakceptować je i nauczyć się je jak najlepiej kontrolować.
Kolejnym polecanym rozwiązaniem jest psychoedukacja u psychologa, podczas której pracuje się nad konkretnymi problemy, poznaje siebie i swoje możliwości.
Jeśli zastanawiasz się, czy masz ADHD, zdecydowanie warto potwierdzić to lub wykluczyć u specjalisty i nie próbować diagnozować się samodzielnie w internecie. Dzięki profesjonalnej pomocy poprawisz swój komfort życia, zrozumiesz siebie i swoje zachowania, które przez lata prawdopodobnie utrudniały Ci funkcjonowanie.
