Czy cierpisz na syndrom oszusta?

Masz wrażenie, że każdy Twój sukces w pracy lub życiu osobistym to tylko fart albo przypadek? Wydaje Ci się, że nie zasługujesz na to, co masz? Możesz cierpieć na syndrom oszusta. Dowiedz się o nim więcej!

Na czym polega syndrom oszusta?

Syndrom oszusta, z angielskiego impostor syndrom, to zjawisko psychologiczne, które polega na braku wiary we własne możliwości. Po raz pierwszy został on opisany w 1978 roku przez dwie psycholożki z Uniwersytetu w Georgii. Osoby dotknięte syndromem oszusta czują, że nie zasługują na swój sukces. Wydaje im się, że wszystko co zdobyły, zawdzięczają szczęściu lub przypadkowi. Boją się, że tak naprawdę są niekompetentne i zostanie to w przyszłości obnażone.

Syndrom oszusta zazwyczaj dotyczy kariery zawodowej, ale wiele osób odczuwa też syndrom oszusta w związku czy relacjach przyjacielskich. Dotyka on zarówno kobiet, jak i mężczyzn i jest bardzo powszechny. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez prestiżowy magazyn „International Journal of Behavioral Sciences” 70 procent ludzi doświadczyło go przynajmniej raz w życiu.

Do cierpienia na syndrom oszusta przyznaje się wiele znanych osób, m.in. Michelle Obama, Lady Gaga czy były CEO Starbucksa, Howard Schultz. Dotknięta nim jest też aktorka Emma Watson, która twierdzi, że za każdym razem, gdy ktoś chwali jej grę aktorską, czuje się niekomfortowo. Jak oszustka, która tylko udaje aktorkę.

Syndrom oszusta – objawy

Najbardziej widocznym i najbardziej charakterystycznym objawem jest poczucie braku kompetencji. Osoby cierpiące na syndrom oszusta, niezależnie od swojego sukcesu, poziomu wykształcenia, wiedzy i doświadczenia, zawsze czują się gorsze od innych, nie na miejscu. Masz poczucie, że wszyscy w pracy są lepsi od Ciebie i bardziej zasługują na sukces od Ciebie? Uważasz, że jesteś z przypadku na stanowisku, które zajmujesz? To typowe objawy syndromu oszusta. Powinna zapalić Ci się lampa alarmowa także wtedy, gdy masz problem z przyjmowaniem pochwał, odczuwasz niekończący się lęk przed „zdemaskowaniem”, niepewność, potrzebujesz ciągłej oceny swojej pracy przez innych, a przyszłość rysuje się w Twojej głowie głównie w czarnych barwach.

Skąd się bierze syndrom oszusta?

Syndrom oszusta na pewnym etapie życia może dotknąć każdego. Najczęściej wiąże się on jednak z :

 – Zaniżoną samooceną – brak wiary w siebie może być zapoczątkowany w dzieciństwie, jak i wywołany, np. toksycznym środowiskiem pracy.

 – Perfekcjonizmem – osoby, które muszą mieć wszystko dopięte pod linijkę i wykonane perfekcyjnie częściej cierpią na impostor syndrome.

 – Potrzebą bycia ekspertem – takie osoby mają potrzebę pełnej wiedzy na wszystkie tematy, którymi się zajmują oraz ciągłego rozwijania się w danej dziedzinie. Według ekspertki w temacie syndromu oszusta, doktor Valerie Young, „ekspertów” częściej dotyka ten syndrom.

 – Nadmierną presją – osoby, które same podnoszą sobie cały czas poprzeczki we wszystkich dziedzinach życia, mogą częściej cierpieć na syndrom oszusta.

 – Introwertyzmem – osoby, które nie wyrażają na głos swoich potrzeb i nie potrafią prosić o pomoc w pracy, także są zagrożone.

 – Neurotyzmem – bardzo podatne na ten syndrom są też osoby cierpiące na zaburzenia lękowe.

 – Wymagającymi rodzicami – syndrom oszusta mogą wywołać też nadmierne oczekiwania rodziców wobec dzieci. Jeśli w dzieciństwie mama lub tata zawsze krytykowali Twoje stopnie lub komentowali, że „mogłoby być lepiej”, porównywali Cię z rodzeństwem czy rówieśnikami, to może być powodem rozwinięcia się syndromu oszusta u Ciebie.

 

Jak radzić sobie z syndromem oszusta?

Jeśli już stwierdzisz, że cierpisz na syndrom oszusta, pierwszy i najważniejszy krok za Tobą! Kolejne pomogą Ci pozbyć się uczucia, że jesteś nie na miejscu i zwalczyć brak wiary we własne możliwości.

 – Poćwicz afirmacje. Mimo że ta technika może bardziej kojarzyć Ci się z filozofią new age niż z psychologią, to warto jej spróbować. Powtarzanie sobie pozytywnych myśli na swój temat, wpływa na to, jak odbierasz siebie. Stań przed lustrem i powtarzaj sobie np. „Zasługuję na swoją pracę”, „Jestem dobra lub dobry w tym co robię”. „Ludzie w pracy mnie doceniają”. Gdy problem dotyczy związku, może to być: „Zasługuję na miłość”, „Jestem wspaniałym partnerem”. Robienie tego codziennie, przez dłuższy czas, może pomóc Ci poczuć się choć trochę lepiej ze sobą.

 – Zrób listę atutów. Wymień dziesięć, lub jeśli masz problem, pięć swoich cech czy umiejętności, które sprawiają, że masz kompetencje w tym, co aktualnie robisz. Mogą to być proste rzeczy, jak empatia, ciężka praca, wykształcenie. Zrób to samo, gdy myślisz o nowej pracy czy nowym stanowisku w firmie. Wykonuj takie listy też przed stresującymi spotkaniami czy wyzwaniami w pracy.

 – Pomedytuj. Postaraj się obserwować negatywne myśli na swój temat, a nie im ulegać. Jeśli nie wiesz, jak się do tego zabrać, jedna z najpopularniejszych aplikacji do medytacji na świecie, Headspace, ma specjalną serię medytacji dedykowaną syndromowi oszusta, „Impostor Syndrome”.

 – Zmień nastawienie w pracy. Postaraj się je totalnie przeprogramować. Nie musisz robić wszystkiego idealnie, aby być profesjonalistą lub profesjonalistką w pracy. Możesz popełniać błędy i nadal być kompetentnym pracownikiem. Nawet gdy prosisz o pomoc przy jakimś projekcie, inni nie przestaną uważać Cię za świetnego fachowca w swojej dziedzinie.

 – Przypominaj sobie swoje osiągnięcia. Za każdym razem, gdy czujesz, że znalazłaś lub znalazłeś się gdzieś przez przypadek, przypomnij sobie swoje wszystkie zawodowe osiągnięcia. Czy na pewno był to więc przypadek?

 – Poproś o fachową pomoc. Jeśli syndrom oszusta to efekt niskiej samooceny, wywołanej przez zbyt wymagających rodziców, może wymagać większych nakładów pracy. Samodzielna praca nad problemem może być w takim wypadku zbyt trudnym zadaniem. Warto wówczas pomyśleć o wizycie u terapeuty. Psychoterapia może pomóc Ci pokonać nie tylko syndrom oszusta i brak pewności siebie, ale też inne problemy, które hamują Cię w codziennym życiu.